วันก่อนผมเขียนถึงวิธีคิดและวิถีปฏิบัติของอินโดนีเซียภายใต้การนำของประธานาธิบดีโจโก วีโดโดในหลาย ๆ เรื่องแล้วก็ต้องไม่ลืมมองไปเพื่อนบ้านเวียดนามของเรา
ที่เขาปรับแก้กติกาคร่ำครึทั้งหลายเพื่อเปิดทางเชิญชวนให้ต่างชาติมาลงทุนกันอย่างคึกคัก
ผู้นำเขาออกไปเชิญชวนต่างชาติมาลงทุน ไม่ได้นั่งรอให้มีใครมายื่นใบสมัคร และยังต้องเผชิญกับอุปสรรคในขั้นตอนราชการของเราที่ยังไม่ได้รับการแก้ไขอย่างจริงจัง
หลายคนอาจจะบอกว่าใคร ๆ ก็ชอบประเทศไทย ใคร ๆ ก็อยากจะมาเมืองไทยเพราะอบอุ่นเป็นกันเองดี
แต่วันนี้เพียงแค่ความเป็นมิตรและรอยยิ้มของคนไทยไม่น่าจะเพียงพอที่จะนำพาประเทศไปสู่จุดยืนที่มี “ความสามารถในการแข่งขัน” ที่สู้กับคนอื่นได้อีกต่อไป
เมื่อเร็ว ๆ นี้มีข่าวที่สะท้อนถึงวิสัยทัศน์ของเวียดยามที่ระดมพลังทั้งจากภาครัฐและเอกชนอย่างจริงจังอีกครั้งหนึ่ง
ข่าวบอกว่าเวียดนามมีแผนปฏิบัติการ (ต่างกับแผนบนกระดาษและการตั้งคณะกรรมการชุดแล้วชุดเล่า) ที่จะสร้าง Silicon Valley ของตัวเอง
นั่นหมายความว่าเขาต้องการดึงดูดผู้เชี่ยวชาญด้านเทคโนโลยีและวิทยาศาสตร์จากทั่วโลกมาร่วมสร้างบ้านสร้างเมืองในอีก 10-20 ข้างหน้า
เป้าหมายที่วางไว้ในอนาคตต้องเริ่มวันนี้…เพราะผู้นำจะต้องไม่มองเฉพาะช่วงเวลาที่ตัวเองอยู่ในอำนาจเท่านั้น หากแต่จะต้องปูพื้นฐานะสำหรับคนรุ่นต่อไปที่จะต่อยอดจากปัจจุบัน
และต้องพร้อมที่จะ “ล้มเหลว” เพื่อเรียนรู้และนำไปสู่การแก้ไขและปรับปรุงให้ทันกับความเปลี่ยนแปลงที่กำลังเกิดขึ้นทุกขณะ
แนวทางสร้าง Silicon Valley ของเวียดนามน่าสนใจตรงที่ผู้ออกหน้าคือเอกชนโดยมีรัฐบาลหนุนเต็มที่
คำประกาศนี้มาจากกลุ่มบริษัท Vingroup ซึ่งเป็นยักษ์ใหญ่อันดับหนึ่งของเวียดนาม
แผนการของเขาบอกว่าเวียดนามเตรียมตั้ง Silicon Valley (ซิลิคอนแวลลีย์) ของตัวเองเพราะนั่นคือทิศทางที่มีความสำคัญสำหรับการพัฒนาชาติ
คนที่เปิดเผยคือ Nguyen Viet Quang ซึ่งมีตำแหน่งเป็นซีอีโอของเครือข่ายธุรกิจลำดับต้น ๆ ของประเทศแห่งนี้
เขาแถลงข่าวเรื่องนี้หลังการประชุมระดับประเทศว่าด้วยการพัฒนาตลาดแรงงานของเวียดนาม
ในการประชุมครั้งนี้มีนายกรัฐมนตรี Pham Minh Chinh เป็นประธาน
แปลว่าได้รับไฟเขียวอย่างเต็มที่จากภาครัฐที่จะเดินหน้าในเรื่องการพัฒนา “ตลาดแรงงาน” ของประเทศ
คำว่า “ตลาดแรงงาน” นั้นหมายถึง “ทุนมนุษย์” หรือ human capital ไม่ใช่การสร้างแรงงานสำหรับอุตสาหกรรมเก่า ๆ ที่กำลังกลายเป็น “อาทิตย์อัสดง”
ซึ่งต้องถูกกำจัดออกไปโดยด่วนเพื่อเปิดทางให้ธุรกิจยุคใหม่มาแทนที่ให้ทันการ
แต่การจะสร้าง “ทุนมนุษย์” ด้วยตนเองนั้นอาจจะต้องกินเวลายาวนานพอสมควร
ดังนั้น ในระยะสั้นจะต้องเปิดกว้างสำหรับการเชิญชวนคนเก่งที่สุดของโลกมาทำงานให้กับประเทศของตนเอง
ด้วยการสร้างแรงจูงใจและระบบนิเวศหรือ ecosystem ที่สอดคล้องกับความเป็นอยู่และความต้องการของคนรุ่นใหม่ที่เก่งและมีทักษะที่สำคัญต่อเวียดนามด้วย
ผมอ่านแผนของเขาแล้วก็เห็นว่าเขามีก้าวย่างที่ชัดเจนพอสมควรทีเดียว
เขาบอกว่าภายใน 3 ปีข้างหน้า Vingroup จะเปิดศูนย์ที่รวบรวมผู้เชี่ยวชาญระดับโลกเข้าไว้ด้วยกันในบริเวณจังหวัด Khan Hoa
ซึ่งจะเป็นพื้นที่เปิดกว้างสำหรับผู้เชี่ยวชาญด้านวิทยาศาสตร์ในทุก ๆ สาขามาร่วมทำวิจัยเชิงลึกด้านเทคโนโลยีไปด้วยกัน
ผู้บริหารสูงสุดของ Vingroup บอกว่าเป้าหมายหลักคือการสนับสนุนให้มันสมองรุ่นใหม่เหล่านี้มาช่วยพัฒนาเวียดนามไปด้วยกัน
คำว่า Silicon Valley ต้องไม่ใช่เพียงแค่แผนการที่ฟังหรูและน่าประทับใจในแผนยุทธศาสตร์แห่งชาติเท่านั้น
หากแต่จะต้องมีแผนงานที่มีก้าวเดินที่ชัดเจนและพร้อมจะปรับและเปลี่ยนเมื่อสถานการณ์แปรผัน
เพราะโลกวันนี้คือโลกแห่งการเปลี่ยนแปลงได้ตลอดเวลาเมื่อมีเทคโนโลยีใหม่เข้ามาเขย่าสิ่งที่เป็นอยู่ซึ่งไม่ตอบโจทย์ของสถานการณ์ปัจจุบัน
ตามข่าวชิ้นนี้ แผนนี้บอกว่าในอีก 2 ปีข้างหน้า Vingroup คาดว่าจะจ้างพนักงานราว 150,000 คน
ซึ่งจะรวมถึงแรงงานไร้ทักษะไปจนถึงแรงงานระดับอาวุโสในสาขาวิจัย เทคโนโลยี การค้าและบริการ
จากนั้นในอีก 5 ปีข้างหน้า บริษัทจะสร้างบ้านให้สังคมอยู่โดยเริ่มทำโครงการทางตอนเหนือของจังหวัด Quang Ninh และทางกลางตอนใต้ของจังหวัด Khanh Hoa รวมทั้งเมืองศูนย์กลางพาณิชย์ทางใต้คือโฮจิมินห์ซิตี้ด้วย
เวียดนามเดินหน้าเรื่องสร้างฐานผลิตรถไฟฟ้ามาระยะหนึ่งแล้ว
เมื่อเร็ว ๆ นี้ก็เพิ่งเปิดโรงงานแบตเตอรี่แห่งใหม่ที่จังหวัด Ha Tinh และขยายการผลิตโรงงานรถยนต์ไฟฟ้าไปยังทางตอนเหนือของจังหวัด Hai Phong
โครงการนี้คาดว่าจะใช้คนมากถึง 80,000-100,000 คน
แต่ต้องเป็นคนที่ฝึกปรือให้มีทักษะใหม่ ๆ ที่มีอนาคตเป็นสำคัญ
เห็นชัดว่าเป้าหมายหลักของเขาคือการสร้าง “ทุนมนุษย์” ที่เหมาะสำหรับอนาคตอย่างจริงจัง
คำว่าสร้าง New Skill, Reskill และ Upskill จึงไม่ใช่เพียงแค่นโยบายหากแต่มีแผนปฏิบัติจริงจังที่มีเป้าหมายชัดเจน
เพราะว่าในท้ายที่สุดแล้ว การสร้างชาติก็เริ่มที่การสร้างคน และต้องเป็นการสร้างคนที่มีคุณภาพและมีเป้าหมายร่วมกันทั้งประเทศด้วย.