บ่อยครั้งที่เรามองไปที่รถออกใหม่ที่วิ่งอยู่บนท้องถนน แล้วเห็นว่ารถรุ่นนี้ไฟท้ายคล้ายกับรถอีกรุ่น หรือรถรุ่นนี้มีดีไซน์ที่ละม้ายคล้ายกับอีกยี่ห้อจนแทบจะเป็นฝาแฝด ทั้ง 2 ยี่ห้อนั้นไม่ได้จับมือใช้แพลตฟอร์มเดียวกันทำการตลาด เหมือนกับ โตโยต้า 86 ที่ใช้แพลตฟอร์มเดียวกับ ซูบารุ BRZ
ดีไซน์การออกแบบรถยนต์ ทั้งรูปลักษณ์และสมรรถนะ ถือเป็นนวัตกรรมที่ถูกพัฒนาอย่างต่อเนื่องตั้งแต่อดีตมาจนถึงปัจจุบัน ค่ายรถแต่ละยี่ห้อต้องใช้งบประมาณมหาศาลในการสร้างรถออกมาแต่ละรุ่น น่าสนใจว่ารถยนต์แต่ละรุ่นมีลิขสิทธิ์เฉพาะที่รถยี่ห้ออื่นห้ามลอกเลียนแบบหรือไม่
ทรัพย์สินทางปัญญารถยนต์
ดีไซน์การออกแบบถือเป็นส่วนสำคัญในการพิจารณาของผู้ซื้อเป็นอันดับแรก ก่อนจะไปถึงเทคโนโลยีเครื่องยนต์ และสมรรถนะ ถือเป็นองค์ประกอบสำคัญในเชิงพาณิชย์ของรถยนต์ ที่ผ่านมารถยนต์โมเดลใหม่ที่หลายค่ายมักจะใช้คำว่า All New ใช้เวลาและเงินทุนจำนวนมากในการพัฒนา
Chery QQ เคยถูก GM ฟ้องร้องเรื่องลอกแบบรถ GM Spark
ในสหรัฐอเมริกา “การออกแบบรถยนต์” ได้รับการคุ้มครองโดยสิทธิบัตรการออกแบบ รวมถึงลิขสิทธิ์ เครื่องหมายทางการค้า และชื่อทางการค้า ที่สำคัญค่ายรถสามารถจดสิทธิบัตรการออกแบบครอบคลุมไปถึงรถของเล่น รถจำลอง และรถยนต์คันจริง ๆ ที่วิ่งอยู่บนท้องถนน โดยมีรายงานว่า “เฟอร์รารี่” มีสิทธิบัตรคุ้มครองถึง 100 ฉบับในสหรัฐฯ
คดีฟ้องร้องละเมิดลิขสิทธิ์รถยนต์
ที่ผ่านมามีการฟ้องร้องเรื่องของการละเมิดลิขสิทธิ์รถยนต์มากมายหลายคดี อาทิ ฟอร์ด ค่ายรถยนต์ยักษ์ใหญ่ของสหรัฐฯ เคยฟ้องร้อง เฟอร์รารี่ ที่ตั้งชื่อรถแข่ง ฟอร์มูล่า วัน ในปี 2011 ที่ใช้ชื่อรุ่น F150 เพื่อฉลอง 150 ปี การรวมชาติของอิตาลีมาแล้ว เนื่องจากชื่อไปซ้ำกับ ฟอร์ด F-150 รถกระบะรุ่นดัง
Land Wind X7
ขณะที่เฟอร์รารี่เอง ก็เคยประสบความสำเร็จในการฟ้องผู้ผลิตรถยนต์จำลองชื่อ Roberts ฐานละเมิดเครื่องหมายการค้าและชุดการค้า ในการผลิตรถโมเดลจำลอง เฟอร์รารี่ รุ่น Testarossa ซูเปอร์คาร์ เครื่องวางกลางรุ่นดังของค่าย “ม้าลำพอง” ในช่วงยุคปี 1990 มาแล้ว
และเมื่อเร็ว ๆ นี้ Jaguar Land Rover (JLR) ผู้ผลิตรถยนต์จากัวร์ และแลนด์ โรเวอร์ เพิ่งจะดำเนินการฟ้องร้อง Jiangling Holding บริษัทรถยนต์ของจีน ในข้อหาลอกเลียนแบบดีไซน์รถยนต์ Range Rover รุ่น Evoque ภายใต้ชื่อแบรนด์ Land Wind X7
ทรัพย์สินทางปัญญาในอุตสาหกรรมยานยนต์ไทย
เนื่องจากค่ายรถยนต์ส่วนใหญ่ในบ้านเรา เป็นค่ายรถที่ผ่านการออกแบบจากบริษัทแม่ในต่างประเทศ ทำให้ในเมืองไทยจึงไม่มีเรื่องคดีการฟ้องร้องเรื่องดีไซน์การออกแบบที่ไปละเมิดลิขสิทธิ์รถยี่ห้ออื่น จะมีเพียงกระแสในโลกออนไลน์ที่มีการนำบางมุมของตัวรถ 2 ยี่ห้อ ที่ดูคล้ายกันมาเทียบกัน
Range Rover Evoque
อย่างไรก็ดี ปัญหาเรื่องทรัพย์สินทางปัญญาในไทยอยู่ที่เรื่องของอะไหล่และชิ้นส่วนต่าง ๆ ของรถยนต์ โดยข้อมูลจากศูนย์สารสนเทศยานยนต์ ระบุว่า มีการปลอมแปลงสินค้าจากผู้ผลิตภายในประเทศ และนำเข้าจากต่างประเทศ อาทิ เช่น น้ำมันเบรก จานเบรก ผ้าเบรก คิดเป็นมูลค่าความเสียหายกว่า 1,000 ล้านบาทเลยทีเดียว
ผูเขียน: ธันยเดช เกียรติศิริ